XLIII. — ORDO QVID CONVENIAT OBSERVARE CLERICIS CIVITATIS ILLIVS CVIVS EPISCOPVS IN VLTIMA EGRITVDINE POSITVS FVERIT.
Scilicet, ne pigri sint in aduocandum episcopum alium. Qui antequam episcopus prius ipsorum ab hac luce discedat, ante alius episcopus ad sepeliendum eum occurrat.
Here follows a citation from canon 3 of the Seventh Council of Toledo in 646 from the words "si quis sacerdotum". See [536].
ORDO OBSERVANDVM IN FVNCTIONE EPISCOPI
Hora quisquis ille episcopus mortuus fuerit, siue per diem, siue per noctem, statim signum publice in ecclesia seniore sonabit: simulque per omnes ecclesias, que possunt infra duo milia esse, signum similiter sonaturum est.
Deinde, aliquibus ex clero per girum sollicite ac deuote aut recitantibus aut psallentibus, exuitur corpus morientis episcopi a presbiteris uel diaconibus. Deinde lauato corpore, aut tuta secundum morem posteriora, uestitur solitis uestimentis secundum morem, id est: tunica, deinde femoralia et pedules; post hec capello et sudario. Deinde inponitur ei alba et orarium per ceruicem et ante pectus, sicuti quum solet sacerdos missam celebrare. In manu quoque ei ampulla ponitur. Deinde pollices manuum de institis ligantur, id est de paruis linteolis aut nastulis. Similiter et pedes ei ligantur. Post hec, inponitur ei casulla alba.
Deinde, substrato de subtus linteo mundissimo, ponitur corpus in feretro, recitantibus semper aut psallentibus presbiteris, diaconibus et omni clero, cum oblato semper incenso.
Sic deinde in choro ecclesie ubi prefuit, cum precedentibus et subsequentibus luminariis, ponitur. Ac deinde, supra pectus eius euangelium plenarium ponitur, ita ut supra euangelium aliud uelamentum non ponatur, sed ipsum euangelium super palleum agnabum ei desuper in pectore ponitur.
Sicque fit, ut siue per diem, siue per noctem, mors ei contingat, sine intermissione semper super eum psallendum aut recitandum sit; donec, hora diei debita, sacrificium Deo pro eius requie in principali altario offeratur.
Deinde leuatur corpus eius a diaconibus cum illo euangelio supra eius pectus posito; et sic usque ad sepulcrum cum luminariis precedentibus et subsequentibus perducitur, cantantibus omnibus qui ex clero sunt antiphonas, aut responsuria, que solent de mortuis decantare.
Post hec, celebrata iterum missa, in ecclesia illa ubi sepeliendus est, in sepulcro eius sal exorcizatum adspargitur, et incensum intus in ipso sepulcro offertur. Deinde, tollitur euangelium de pectore eius, et deponitur corpus a diaconibus in sepulcrum, cantantibus aliis religiosis antiphonam hanc:
Ant.: In sinu Abrahe amici tui conloca eum Domine...
Sicque, iterum oblato incenso super corpore ipso, accedit episcopus qui ad eum humandum uenerit, et aperiens ei os, mittit crismam in ore, dicens ei ita:
Hoc pietatis sacramentum sit tibi in participatione omnium beatorum.
Here follows antiphonies, verse, the Glory is sung, and then an antiphony is repeated. Then the bishop presiding over the funeral says a prayer. A deacon says a prayer. Then follows another prayer and a blessing.
Post hec secundum morem sepulcrum cooperitur et cera marmoratur. Hec ipsa oratio conuenit et in conmendatione presbiteri.
(ed. Férotin 1904: col. 139-144)